De violiste Daphne Oltheten en de fagotist Thomas Oltheten, leden van het beroemde Apollo-Ensemble,
spelen als duo werken van Mozart, Beethoven en Paganini. Zij zijn op zondag 15 april om 15.00 uur
in t Mosterdzaadje te beluisteren.
De duetten van Paganini zijn onlangs op het Amerikaanse label Centaur op cd uitgebracht. Vader
en dochter maakten met dit programma een tournee door Brazilië.
Het programma bestaat uit drie jeugdwerken van Mozart, Beethoven en Paganini. De duetten van
Paganini zijn origineel voor viool en fagot, bij Mozart is de vioolpartij origineel en de
baspartij niet aan een specifiek instrument toebedeeld en bij Beethoven is de fagotpartij
origineel en de andere stem oorspronkelijk voor klarinet.
De combinatie viool en fagot heeft een lange traditie. Componisten zoals Rosenmüller, Fontana
en Böddecker schreven voor viool, dulciaan (voorloper van de fagot) en basso continuo.
Composities waarbij de viool en fagot gelijkwaardige stemmen kregen toebedeeld, echter wel met
toevoeging van een bas ter ondersteuning. Ook in de hoog barok werden viool en fagot solistisch
naast elkaar gezet zoals bijvoorbeeld met de triosonates van Telemann.
Mozart componeerde op zijn 12e vioolsonates waarbij de baspartij niet
was uitgewerkt tot een pianobegeleiding. Deze kunnen daardoor heel goed door een cello of fagot
gespeeld worden. Binnen dit duetten programma is de Sonate KV46d een rustpunt. Op het eerste gezicht
eenvoudige sonates; toch zit er al de meesterlijke balans in van Mozart.
Bij Beethovens drie duetten voor klarinet en fagot is de ontstaansgeschiedenis onbekend.
Waarschijnlijk was hij rond de 20 jaar toen hij ze componeerde en niet veel later werden ze in
Parijs onder zijn naam uitgegeven. Als snel werden deze duetten ook voor viool en cello
uitgegeven. Vandaag wordt de Paganini-bezetting, viool / fagot, aangehouden.
Paganini kreeg als 18 jarige de vraag van een Zweedse fagottist
of hij iets kon componeren met meer uitdaging voor de fagot. Zo kwamen viool en fagot weer naast
elkaar te staan in de vorm van Tre Duetti Concertanti, nu zonder begeleiding van een bas instrument. Waarom
kreeg de jonge Paganini, als violist, deze opdracht? Paganini had bij Allesandro Rolla gestudeerd,
zowel viool als compositie. Alesandro Rolla was zeer goed op de hoogte van de laatste
ontwikkelingen bij de fagot hetgeen blijkt uit het fagotconcert dat hij schreef. Paganini
heeft deze uitdaging heel erg serieus genomen en weet zowel fagot als viool tot de grens van
de technische mogelijkheden te drijven zonder zijn natuurlijke muzikaliteit te kort te doen.
Daphne Oltheten is een Nederlandse violiste, werkzaam op concertpodia in voornamelijk Nederland,
Duitsland en Brazilië.
Zij werd als een veelzijdige violiste opgeleid door Coosje Wijzenbeek, Mireille van der Wart en
Theodora Geraets, waarbij haar gevoel voor verschillende stijlen al gedurende haar studie aan
het Koninklijk Conservatorium Den Haag zeer opvallend was. Als kind werd de historische
uitvoeringspraktijk haar met de paplepel ingegoten: haar moeder, Marion Boshuizen, is werkzaam
als organiste, klaveciniste en fortepianiste. Haar vader, Thomas Oltheten, is fagottist en
bespeelt zowel de moderne als historische fagotten en dulciaan.
Het is dus niet gek dat Daphne uiteindelijk ook besloot nog een Master Oude Muziek te studeren
aan de Hochschule für Darstellende Kunst Stuttgart. Zij behaalde daar in 2015 haar Masterdiploma
bij professor Christine Busch.
Naast het volgen van vele cursussen en masterclasses in binnen- en buitenland, wordt Daphne al
bijna haar hele leven gecoacht door David Rabinovich. Hij is zowel van grote invloed op haar
barok- als moderne vioolspel en inspireert haar altijd om de uitersten van zowel haar instrument
als de muziek op te zoeken.
Tegenwoordig werkt Daphne zowel als barok- en moderne violiste. Zo is zij als barokvioliste
een vast lid van het Apollo Ensemble en is zij de komende tijd te horen bij Bach Collegium
Stuttgart, Stiftsbarock Stuttgart en het Amsterdam Baroque Orchestra.
Op moderne viool speelt Daphne veel kamermuziek en is zij voornamelijk werkzaam samen met de
Braziliaanse pianist Henrique Gomide. Met dit Duo is zij regelmatig te gast op concertpodia
in Brazilië. Daarnaast werken zij mee aan speciale programmas voor de kinderen die studeren
aan Instituto Baccarelli, een muziekschool speciaal voor kinderen uit de grootste sloppenwijken
van São Paulo.
Voor het label Centaur nam Daphne samen met haar vader de drie Duetten voor viool en fagot van
Niccolò Paganini op.
Duo Oltheten-Gomide bracht hun eerste CD uit in 2014. Hierop zijn Sonates van Mozart, Schubert
en Grieg te horen.
Thomas Oltheten: van de 17de eeuwse dulciaan tot en met de moderne fagot. Als fagottist,
mede-oprichter en zakelijk leider vormt het Apollo Ensemble al 25 jaar zijn directe muzikale
omgeving.
Daarnaast heeft Thomas Oltheten hij gewerkt in zowel de moderne als de historische ensembles
en orkesten zoals: Stuttgarter Barockorkester, Oslo Barok Orkest, Concerto dAmsterdam, het
NoordNederlands orkest, het Combattimento Consort, Tonhalle en Opera orkest Zürich, Anima
Eterna en vele andere. Als solist is treedt hij regelmatig op, zowel op moderne als op
historische instrumenten. In 2016 is de Cd uitgekomen met de duos voor viool en fagot van
Paganini, voor het eerst dat dit repertoire op historische instrumenten is vastgelegd.
Tevens is hij voorzitter van het Fagotnetwerk Nederland / Vlaanderen waarmee hij in 2017 het
eerste concours voor zowel moderne als historische fagotten organiseerde.
|